De huidige denkbeelden over werk zijn verouderd. Ze missen de veelzijdigheid van het menselijke spectrum. De werkplek ontwikkelt zich meer en meer als een kleine gemeenschap, waarin werknemers zich met hun hele mens-zijn willen inzetten, en niet langer enkel als een anoniem schakeltje in een groot systeem. Mensen zoeken verschillende behoeftes te vervullen op het werk. Het is steeds meer een plek waar mensen zichzelf willen ontwikkelen, anderen willen ontmoeten. Waar mensen willen bijdragen en voelen dat ze ertoe doen en zich in de wereld willen zetten.
Teveel van onze focus op werk ligt op efficiëntie, prestatie en eindproduct. Waar veel op individuele prestatie wordt gefocust, ontstaat een risico voor onderlinge competitie. Het risico van interne competitie is dat het de werkplek onveilig maakt, dat het vertrouwen verdwijnt. Onveiligheid en gebrek aan vertrouwen vreten altijd de fundamenten van een bedrijf aan. Het duwt mensen weg uit de onderlinge verbinding, en werpt hen vooral terug op zichzelf. Werknemers geraken vervolgens vervreemd van hun passie voor hun werk en voelen zich geïsoleerd. De grote uitdagingen van vandaag (burn-outs, werkverzuim, lage werklust) tonen aan dat de huidige focus op efficiëntie en prestatie niet werkt. Competitie maakt dat er winnaars en verliezers bestaan. Dat creëert een onveilige omgeving, een omgeving van wij-zij denken.
Al deze ontwikkelingen pleiten voor een paradigma-verschuiving. De verschuiving van de kleurloze werknemer naar de veelzijdige complexe mens. De verschuiving van uniformiteit en standaardisatie naar diversiteit. De verschuiving van focus op uitkomst naar focussen op relationele dynamiek. Vele managers en bedrijfsleiders worstelen met deze verschuiving. Waar hen vroeger enkel inhoudelijk management werd gevraagd, worden ze nu ook vaker relationeel uitgedaagd. Deze verschuiving draagt echter een enorm potentieel in zich: deze nieuwe werknemers willen zich helemaal geven in het werk: hersenen, hart en ziel!
Met deze verschuiving wordt leiderschap en management een nieuwe tak van sport. Het gaat minder om processen en meer om menselijke dynamiek en interactie. Het gaat minder om sturen op uitkomsten en veel meer om de kunst van het begrijpen wat mensen motiveert en hoe mensen met elkaar in relatie staan. Ik durf te stellen dat als je je niet bekwaamt in de psychologie van mensen en relaties je een essentieel deel van hoe business werkt mist.
De tijd is nu rijp om de enorme kracht van synergie te ontwikkelen, waarbij veiligheid en vertrouwen de bron vormen van een ongekende creativiteit. Mensen willen absoluut bijdragen op hun werk: ze zoeken de aansluiting van hun beste Ik met het grotere Wij-verhaal.
Dat is de focus van Nieuw Systeem Denken: hoe krijg je de optimale verwevenheid van het Ik en het Wij.
Dit nieuwe verhaal bouwt op vier fundamentele bouwstenen.
Herwaardering van het Wij
Het beste werk wordt door en in veilige teams uitgevoerd. Mensen zijn essentieel bijdragende wezens. Essentiel hierbij is dit besef: bijdragen bestaat niet zonder ergens bij te horen. Mensen dragen enkel ten volle bij aan datgene waar ze zich bij horen voelen! Mensen worden het allergelukkigst als ze hun unieke giften kunnen ontwikkelen, om deze dan in te schakelen in een betekenisvol geheel waar ze zich deel van voelen uitmaken. We hebben de voorbije decennia voornamelijk ingezet op het maximaliseren van ieders ik-potentieel (differentiatie), wat een eerste stap is. En we zijn vergeten hoe waardevol de tweede stap is: het terugkoppelen van dat talent in een groter geheel. Als voorbeeld, neem even muziek. Er bestaan ‘supergroepen’ van topmuzikanten, die individueel gezien virtuozen zijn in het beheersen van hun instrument. Maar de muziek die ze samen proberen te maken klinkt als een kakofonie, één grote talenten-chaos. Hun talent staat niet langer ten dienste van het groter geheel.
De kracht van de hele persoon
Het schisma tussen hoofd (persona op het werk) en hart en ziel (de volledige bezielde belichaamde persoon) die ons is opgelegd door jaren 80 denken, is vals en moet geheeld worden. Vele werknemers lopen leeg op het werk omdat ze bezieling en gevoel missen. Vele leidinggevenden behandelen hun werknemers als hersenen op een stokje. Zo wordt een essentieel deel van ons mens-zijn miskend. Door het hart en ziel weer toe te laten op het werk, en zo mensen weer mens laten worden, boor je als bedrijf een enorme bron van inspiratie, creativiteit en werklust aan. Als je mensen écht ziet en waardeert in al hun vitale aspecten, dan bouw je aan een krachtige vertrouwensband. Nieuwe visionaire bedrijven werven niet enkel hersenen aan, maar ook harten en zielen. En precies dat krijg je er ook voor terug: bezielde en gepassioneerde werknemers!
Unieke Talenten
We zijn in de valkuil van de uniformiteit gevallen. We hebben mensen, en menselijk potentieel, gestandaardiseerd. Dit terwijl er een enorme creativiteit en veelzijdigheid is in menselijk talent. Maar vele bedrijven hebben talent vernauwd tot cognitieve, rationele skills; wat strikt meetbaar moet zijn en voor iedereen gelijk moet kunnen worden geëvalueerd. Daarmee beroven we onszelf en de wereld van een enorme rijkheid! Evolutionair gezien zijn de meest bestendige ecosystemen deze waarin twee elementen tegelijk aanwezig zijn: een grote verscheidenheid (differentiatie), én een overkoepelend verbindend geheel (linken). Anders gezegd: bedrijven die een enorme diversiteit aan talent weten samen te bundelen onder één visie of doel, zijn de bloeiende bedrijven. We hebben 40 jaar van onderscheid, specialisatie en differentiatie geleefd. Het heeft ons veel gebracht. Echter groeit steeds meer het diepe verlangen naar ‘waar doen we het eigenlijk allemaal voor?’ De burn-outs, het gevoel van zinloosheid: dit maskeert een diepe zucht naar een zingevend, bezielend verhaal. De tijd is rijp voor visionaire bedrijfsleiders die hun bedrijf naar dit hoger evolutionaire niveau tillen door grote verbindende verhalen te vertellen.
Veiligheid
Veiligheid is de alpha en omega van creatieve, inspirerende en werklustige teams. Vele mensen voelen zich onveilig. Onveilige mensen sluiten zich af, psychologisch maar ook neurobiologisch. Hun hele zenuwstelsel staat op scherp, in opperste alertheid. Hun systeem is gericht op overleven. Ik hoef je niet te vertellen dat een dergelijke overlevingsmodus niet de staat is waarin talent opbloeit, waarin iemand zich helemaal geeft aan een taak of in een team. Veiligheid is de grote verbindende factor van de beste teams. Wat meer is, veiligheid kan niet bedacht worden, het is een gevoelde waarneming. Mensen kunnen heel acuut en accuraat elkaars intentie aanvoelen. Wij voelen als het ware elkaars binnenkant aan, ondanks wat de buitenkant zegt of doet. De oprechte intentie dus van managers of leiders om veiligheid te creëren is van een enorme invloed op teams. Het is de dagdagelijkse intentie die telt, meer dan wat er gezegd of geschreven wordt. In een tijd van ‘horizontale’ werkomgeving wordt de invloed van managers of leiders soms weggewuifd. Maar hun invloed op hun teamleden blijft enorm op het gebied van vertrouwen en veiligheid. Dat is een enorme kans!